İnsan nefesi kötü kokuya sebep olabilen birçok maddeleri barındırabilir. Ağız kokusu hem erkekler hem kadınlar arasında sıkça görülebilmektedir. Bu durum kişilerin sosyal yaşantılarını olumsuz etkileyebilmektedir. Halitozis, ağız veya ağız dışı olsun, kaynağına bakılmaksızın hoş olmayan nefes kokusunu tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir.
Ağız kokusu toplumun yaklaşık %50’sini etkilemektedir. Çocukların da toplumlara göre %5 ila %75’ini etkilemektedir.
Halitozis %90 ağız boşluğu kaynaklıdır. %9 olarak,
%1 olarak ise yeme alışkanlığı ve kullanılan ilaçlarla ilgilidir.
Ağız kokusu nefesimizdeki uçucu gazlardan kaynaklanır. Bu gazlar başlıca sülfür bileşenleri, aromatik karbonlar, nitrojen kökenli bileşenler, aminler, yağ asitleri, alkol, keton ve fenil guruplarıdır. Bunların içerisinde sülfür bileşenleri ilk sırada yer almaktadır ve ağzımızdaki bakteriler tarafından üretilmektedirler. Ketonlar ise daha çok akciğer kaynaklı kokunun sebebidirler.
Ağız kokusunun %90 sebebi ağız boşluğu kaynaklıdır. Ağzımızda ısı ve nem dolayısıyla bakteriler kolayca çoğalabilirler. Yaklaşık 500 adet farklı bakteri ağzımızda yaşamaktadır. Bunların birçoğu kötü kokuya sebebiyet veren maddeler üretmektedir. Daha çok dil yüzeyinde, diş ve dişetlerinde barınmaktadırlar. Organik maddeleri yukarıda bahsettiğimiz uçucu gazlara dönüştürmektedirler.
Kötü ağız hijyeni, yemek artıkları ve diş plakları bir müddet sonra diş ve diş eti hastalıklarına neden olmakta ve ağız kokusu gitgide şiddetlenmektedir. Bu durum kısır-döngü içerisinde devam edebilmektedir.
Tedavi edilmeyen diş çürükleri ve neden oldukları oyuklar yeni yemek artıkları için ortam oluşturmakta ve bakteriler buralarda çok hızlı çoğalabilmektedir.
Ağız hijyenimizin korunmasında tükrük çok önemli bir yere sahiptir. Tükürüğün azalmasına sebep olan faktörler halitozise neden olabilmektedir. Antidepresan ilaçlar, tansiyon ilaçları, psikotik ilaçlar ağız kuruluğuna sebep olabilmektedir.
Ağız kuruluğu bazen yaşla birlikte artabilmekte bazen de hastalık olarak –xerostomi- karşımıza çıkabilmektedir. Bu durumda suni tükürük ürünleri kullanılabilir.
Ağız içinde biriken yemek artıkları ve diş plakları zaman içerisinde bakteri yuvası haline gelip, ağız hijyenini bozmakta ve kötü kokuya neden olmaktadır.
Halitozis %8 oranında ağız dışı kaynaklıdır. Burun ve sinüsler en önemli sebepler arasındadır.Burun tıkanıklığı olan kişiler, burunda polip yada alerjik rinit nedeniyle burun akıntısı olanlar ağız solunumunu sıklıkla tercih ettiklerinden ağızda kuruma oluşmakta ve oral hijyen bozularak halitozise yol açmaktadır.
Paranazal sinüs hastalıkları, sinüslerde inflamasyon, infeksiyon ve artmış mukus sekresyonu ile halitozise sebep olabilirler.Burunda, geniz ve gırtlak bölgesindeki yabancı cisimler, ikincil infeksiyonlara ve nefeste kötü kokuya yol açarlar.
Halitozis, solunum sistemi, sindirim sistemi, hematolojik ya da endokrin kaynaklı olabilir.
Solunum sistemi kökenli kaynaklar içerisinde,
Sarımsak, soğan, baharatlı yiyecekler geçici halitozis nedenleri arasındadır.
Ağız kokusu sosyal yaşamı olumsuz etkilemektedir. Bazı insanlar ağızlarının kokusundan habersiz olabilmektedirler. Dolayısıyla çevresindeki insanlar daha da olumsuz etkilenebilmektedir.
Ağız kokusu nedeni anlaşıldığı takdirde tedavi edilebilir. Bu nedenle ağız kokusunun kaynağını bulmak çok önemlidir. Birçok vaka ağız boşluğu kökenli olsa da diğer nedenler de atlanmamalıdır.
Ağız boşluğu kökenli halitozisde,
Halitozisin ağız boşluğu dışı kaynaklı olduğu solunum sistemi, sindirim sitemi, boşaltım sistemi, karaciğer yetmezliği, böbrek yetmezliği kökenli durumlarda ilgili uzmandan konsultasyon istenmelidir. Halitozisin sebebi anlaşılamadığında tedavi başarısız olabilmekte ve kişilerin sosyal yaşamı olumsuz etkilenebilmektedir.
Ağız kokusu, genellikle kötü bir koku olarak algılanan ağız ve boğaz bölgesinden gelen kokudur. Bu kokunun birkaç nedeni olabilir. En yaygın olanı, bakterilerin ağızda ve dişlerde çoğalmasıdır. Diğer yaygın nedenler arasında diş çürükleri, diş eti hastalıkları, ağız kuruluğu ve bazen sindirim sistemi sorunları bulunabilir.
Günlük ağız hijyeni sağlamak için düzenli olarak dişlerinizi fırçalamalı, diş ipi kullanmalı ve dilinizi temizlemelisiniz. Ayrıca, yeterli su tüketimi, sağlıklı bir diyet ve düzenli diş hekimi kontrolleri de önemlidir.
Taze ve çiğ meyve-sebzeler, lifli gıdalar ve su gibi sağlıklı yiyecekler tüketmek ağız kokusunu önlemeye yardımcı olabilir. Yeşil çay gibi doğal antibakteriyel içecekler de faydalı olabilir. Bununla birlikte, aşırı kahve ve alkol tüketimi gibi bazı içecekler ağız kokusunu artırabilir.
Sigara içmek ağız kokusuna neden olabilir çünkü tütün ürünleri ağızda kötü koku oluşturan birikintilere ve diş eti hastalıklarına neden olabilir. Ayrıca, sigara içmek ağızda kuruluğa yol açabilir, bu da ağız kokusunu artırabilir.
Evet, bazen ağız kokusu ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Özellikle sürekli ve tedavi edilemeyen ağız kokusu, diş eti hastalıkları, diş çürükleri, sinüzit, mide-bağırsak problemleri veya bazı sistemik hastalıklar gibi altta yatan sağlık sorunlarını işaret edebilir. Bu durumda bir doktora veya diş hekimine danışmak önemlidir.
